Door Filip VanHeer (10 april, 2021)
Het woke-discours grijpt met duizelingwekkende snelheid om zich heen. Het systematisch vervangen van het woord ‘blank’ door ‘wit’ in de MSM is het meest sluipende voorbeeld, maar uiteindelijk slechts het topje van de ijsberg. Pogingen om stereotyperingen te bannen uit schoolboeken hebben in sommige gevallen werkelijk absurde proporties aangenomen. Reeds in 2003 kloeg Diane Ravitch, professor pedagogische wetenschappen aan New York University, aan dat “African Americans should not be portrayed as athletes; Caucasians should not be portrayed as businesspeople; men should not be portrayed as breadwinners; women should not be portrayed as wives and mothers” (The Language Police: How Pressure Groups Restrict What Students Learn, 2003, p. 27). In datzelfde werk uit 2003 noteert zij een klacht over het opnemen van de klassieke fabel van Aesopus in een tekstboek voor studenten over de vos en de kraai, omdat de ijdele en dwaze kraai vrouwelijk is en de vos mannelijk.
Ondertussen is dit ‘verbod op stereotypering’ doorgedrongen in de hele media, met ‘cancelling’ als straf bij overtreding. En omgekeerd moet alles natuurlijk ‘multicultureel’ ingevuld worden. Hebt u ook de recente reclamespot van AVEVE gezien? Ik kom daar wel al eens over de vloer voor tuin-, dier- en bakplezier – maar ik moet in alle eerlijkheid toegeven dat ik daar nog niet vaak gekleurde medemensen heb ontmoet. Nog nooit eigenlijk. De reclamespot die we recent zien op televisie suggereert anders. En ’t is dat je sowieso een keuze moet maken tussen het triopolie Proximus-Telenet-Orange voor je telecom-aansluiting, want als blanke man van 50 voel ik me niet echt aangesproken door de acteurs die opdraven in aller hun reclame. Die luxe heeft IKEA niet, daar heb ik wel alternatieven.
Vorige week leerden we dat de klassieke muzieknotatie uit het curriculum van de muziekafdeling van de Universiteit van Oxford zal gehaald worden, omdat “het behouden omwille van de connectie met het koloniale verleden een slag in het gezicht is van niet-blanke studenten.”
Maar eigenlijk hebben de ‘wakkeren’ wel 20 jaar en langer (zie het verschijnen van het geciteerde werk van Ravitch) nodig gehad om de geesten zover te krijgen. Ik kom hier dadelijk op terug.
Wat mij de afgelopen weken echter vooral is opgevallen is het feit dat de exacte vakken, wiskunde op kop, onder vuur zijn komen te liggen van deze woke-warriors (voorheen SJW’s). Ik had eerlijk gezegd verwacht dat deze tak van de wetenschap vrij immuun zou zijn tegen dit soort aanvallen. Je had in Nederland natuurlijk het televisiefenomeen Sylvana Simons (ondertussen Tweede Kamerlid) die in 2019 in de Amsterdamse gemeenteraad pleitte voor het ‘dekoloniseren’ van exacte vakken, wiskunde op kop, maar ondertussen is er dus de Amerikaanse deelstaat Oregon die het wiskunde-onderwijs daadwerkelijk wil ‘ontsmetten’ in haar scholen middels deze brochure die de beleidsvoorschriften terzake uitschrijft: immers, een wiskundeleraar die van een gekleurde leerling het juiste antwoord verlangt op wiskundige vraagstukken, is een racist en lijdt aan ‘wit superioriteitsdenken’. Daarnaast is de nadruk die de wiskunde legt op het vinden van het juiste antwoord ‘zwart/wit-denken’ en ‘perfectionistisch’ – en dus fout… (jup, staat er echt).
Dat is heel snel gegaan: het vroegste pleidooi (dat ik kon terugvinden) voor ‘dekolonisatie’ van wiskunde dat ik kon terugvinden dateert uit 2017, door ene professor Rochelle Gutierrez van de University of Illinois. Zij stelt dat wiskunde werd ontwikkeld door Grieken en Europeanen (zullen de Perzen en Arabieren graag horen, maar dat terzijde) en “On many levels, mathematics itself operates as Whiteness [kreun…red]. Who gets credit for doing and developing mathematics, who is capable in mathematics, and who is seen as part of the mathematical community is generally viewed as White.”
Ik kom dus niet enkel tot de vaststelling dat exacte vakken, bètavakken, uiteindelijk ook in het vizier zijn gekomen van de Nieuwe Politieke Correctheid, maar ik schrik vooral van het feit dat de wiskundigen zo verschrikkelijk snel overslag zijn gegaan: hoop en al 5 jaar gesteggel en het woke discours is beleid geworden (alvast in Oregon). Misschien omdat wiskundige betere dingen aan hun hoofd hebben dan dit soort culturele oorlogsvoering en dus weinig tot niets in de gaten hadden/hebben van deze intellectuele betonrot.
Zoals ik al schreef, dit heeft mij heel erg verbaasd. Zelf heb ik initieel psychologie gestudeerd, en dat dat een vakgebied is dat vatbaar is voor een woke discours, dat kan ik begrijpen. Er is evenwel naar mijn aanvoelen nog iets meer realiteitsbesef bij psychologen dan bij sociologen (omdat er in de psychologie nog rechtstreeks met échte, individuele mensen gewerkt wordt), maar zeker onder klinische en schoolpsychologen hangt toch vaak een ‘lekker links’ sfeertje. Maar dat exacte wetenschappers (met wiskundigen op kop) zich zo eenvoudig laten inpakken, kon er bij mij aanvankelijk écht niet in. Toen viel het me ook op dat (aan deze kant van de taalgrens tenminste) het verzet tegen het opgelegde eenheidsdenken van virologen, biostatistici en andere vaccinologen vooral aangestuurd wordt door psychologen.
Volgens mij gaat het over het begrip ‘narratief’ dat hier cruciaal is om te begrijpen wat er aan de hand is. Elke menswetenschap vertrekt immers vanuit een specifiek narratief om feiten en gebeurtenissen te kaderen en te duiden (deductie). Dat is bij exacte wetenschappen anders: zij vertrekken vanuit feiten, objectieve vaststellingen: temperaturen, afmetingen, incidenties, en maken van daaruit projecties en veronderstellingen (inductie). Wanneer deze metingen correct zijn gedaan, worden deze ook niet meer in twijfel getrokken. Maar nu blijkt plots dat dat een ‘koloniale manier van denken’ is: ‘Als a=2b dan 2a=4b’ geldt dan enkel nog voor ‘witte mannen’. Het doet me denken aan de etno-wiskunde zoals gepropageerd door Claudia Zaslavsky met als meest gekende voorbeeld de praktijken van de Damara’s, een Namibische nomadenstam. Wanneer zij vee ruilden voor andere goederen, bijvoorbeeld één schaap voor twee maten tabak, moest dat ‘schaap per schaap’ gebeuren: twee schapen voor vier maten tabak was ‘magisch’.
En plotseling zitten we in een ander narratief. En plotseling zijn de exacte wetenschappers de grond onder hun voeten kwijt: hun ‘metingen’ worden plotseling voorgesteld als zijnde waardeloos, fout. Zij kunnen dit niet rechtzetten op de manier die hen vertrouwd is (zijnde: aantonen dat de metingen wel juist zijn) omdat het net het begrip ‘meting’ zelf is dat in vraag wordt gesteld – en ‘in vraag stellen’ betekent in het woke discours de facto: ‘dit is van generlei waarde; op de schroothoop ermee’.
En hier komen de menswetenschappers boven water, wiens wetenschapsbeoefening net vertrekt vanuit een bepaald kader, een bepaald narratief. Vraag een behaviorist naar een bepaalde situatie te kijken, dan ziet die iets helemaal anders dan een freudiaan, wiens visie op zijn beurt anders zal zijn dan van een cognitief psycholoog of een systeemtheorist (theoriegeladenheid). Zelfs het loutere feit of die situatie al dan niet problematisch is, kan afhangen van het narratief van waaruit vertrokken wordt. Evident dat ook de eventuele oplossingen die zij voorstellen, danig kunnen verschillen. Voor de verdediging van hun oplossing grijpen zij dus terug naar hun vastgemetselde narratief, niet naar de vastgestelde feiten, en omgekeerd zullen zij het narratief van de tegenstander proberen te ondermijnen (door beschuldigingen van westerse kardinale zonden zoals racisme, seksisme en islamofobie) en zo de feiten an sich ongemoeid, buiten schot laten.
Dat maakt dat alfa’s sterker gewapend zijn tegen aanvallen vanuit een ander narratief, omdat dat simpelweg hun manier is om wetenschap te beoefenen. De bèta’s echter, staan erbij en kijken ernaar: zij weten niet wat hun overkomt omdat zij het niet gewend zijn dat hun wereldbeeld aangepakt wordt: hun concurrentiestrijd wordt op het vlak van de feiten gestreden. Zij denken niet in politieke of sociologische termen, omdat ze dat nooit hebben hoeven (en nog belangrijker: moeten) doen in hun discipline – en nu moeten ze wel, maar ze hebben geen benul hoe. Het is bijna alsof een wezen dat in twee dimensies leeft, de strijd moet aangaan met een wezen dat in drie dimensies functioneert. Niet enkel heeft het de strijd bij voorbaat verloren, het weet niet eens wat het overkomt, en kan niet anders dan zich overgeven.
Daar komt nog eens bij dat, gelet op de huidige maatschappelijke sfeer, ingaan tegen de ‘pensée unique’ neerkomt op partij kiezen voor de ‘populisten’, de ‘conservatieven’, de ‘onverdraagzamen’, wat quasi-automatisch een ‘fin de carrière’ impliceert. Zie wat Sam Brokken overkomt: hij gaat in tegen de heersende (ons door de media aangepraatte) consensus op het vlak van vaccinatie- en corona-maatregelen, en wordt prompt door zijn werkgever, de PXL Hogeschool, aan de deur gezet. Regelrechte broodroof. Je keuze is dan snel gemaakt als je een anonieme bèta-wetenschapper in één of ander lab bent.
De enige manier voor de wiskundigen om deze ‘Kulturkampf’ – of beter getypeerd: Chaoskampf – aan te pakken, is teruggrijpen naar hun eigen narratief: de (westerse) wetenschap, zoals ze zich de voorbije eeuwen heeft ontwikkeld. Willen anderen zich bezig houden met ‘etno-wiskunde’, laat hen dat rustig doen. Dat is een andere kamer, vooral niets van aantrekken en je eigen narratief blijven hanteren. Dat het ene leidt tot gothische kathedralen en mensen op de maan, het andere tot een lemen hut bijeengehouden door koeiestront en een ‘magisch’ wereldbeeld, houdt dan ook geen enkel wetenschappelijk waardeoordeel in, enkel esthetisch. Het is simpelweg een ander narratief. De vraag is of wij als samenleving het vak ‘etno-wiskunde’ willen onderwijzen op onze scholen, of het toch liever op de klassieke wiskunde willen houden.
Ik ken míjn antwoord.
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
