Dit artikel is geschreven door Genevieve O’Dimm.
“De ganzenveer waarmee de wereldgeschiedenis wordt geschreven behoort aan de Westerse Man. Het is de Westerse Man die de Verlichting heeft geinstantieerd, de Westerse Man die de levensverwachting heeft verdubbeld en de Westerse Man die de era van informatie is begonnen. We zijn hem schatplichtig zijn verworvenheden te beschermen en het licht der rede nooit te laten doven.”
-Genevieve O’Dimm
Deze opmerking maakte ik rond 2007 op het VWO tijdens een les geschiedenis (iets wat me abonneerde op rare blikken van een bepaald slag mensen). Toen ik deze opmerking maakte, leek het me vrij vanzelfsprekend wat ik hiermee bedoelde. “Wie is de Westerse Man?” Het antwoord op deze vraag leek in 2007 veel simpeler dan nu, ondanks het feit dat de stempel die de Westerse Man op de geschiedenis heeft gedrukt onverminderd blijft. Het antwoord op die vraag blijft voor mij simpel: De Westerse Man staat voor de culturele idealen en verheven aspiraties van de Westerse Verlichtingscultuur – waaruit het klassiek liberalisme, libertarisme en objectivisme op politiek vlak verenigd worden met moderne epistemologie en wetenschapsfilosofie. De Westerse Man is de drager van een rationeel paradigma in het actualiseren van wat Thomas Jefferson noemt “life, liberty and the pursuit of happiness”.
Helaas is in het afgelopen decennium een trend begonnen van giftige en fundamenteel anti-Westerse, anti-redelijke en anti-menselijke ideeën, die rond 2015 tot volle wasdom is gekomen. Ik heb het hier over een globale anti-intellectuele beweging die onder vele namen gaat: “Alt Right”, “Manosphere”, “Red Pill”, etc. Het is een overlappende cluster van gelijkgezinden die de retorische kracht van de Westerse cultuur mengt met nativisme, isolationisme, racisme, misogynie, homofobie en antisemitisme. Maar dit is geen artikel over sexisme of racisme; Deze perversiteiten zijn symptomen van een syndroom – een syndroom van anti-individualisme en egofobie die circumstantiele eigenschappen verheft tot kwaad of deugd. Een tegenstelling op de Westerse waardes.
Een valse profeet van de Westerse Man dus, een paard van Troje, die de Verlichtingsretoriek misbruikt, misvormt en perverteert om de Westerse beschaving kapot te maken. Het is aan ons, de Westerse beschaving, om weerwoord en solidariteit te tonen tegen deze invasie van onze waarden. Om een duidelijke lijn te trekken: het collectivistische anti-Westerse gedachtegoed zal de Westerse beschaving niet claimen als eigen. Evenals dat het aan ons is om diezelfde resilientie te tonen tegen andere vormen van irrationalisme, zoals wat over het algemeen als “Social Justice” of “SJW” wordt beschreven. Het even collectivistische, linkse gedachtengoed dat de Westerse cultuur en identiteit graag op de brandstapel zou zien verbranden. Waarom? Omdat de steeds gevoeligere sensibiliteiten van hysterische deugmensen en hun eeuwige drang om te “virtue signalen” nou eenmaal voor kennis en rede gaan bij social justice. De hijab wordt gepresenteerd als een symbool van feminisme, vrouwenrechten in Saudi Arabie aan de kaak stellen is “Islamofobie” en de – geheel ware – claim maken dat als Israel valt, de homoseksuelen, vrouwen en transgenders in heel het gebied gereduceerd zullen worden tot een status tussen mensen en beesten maakt men een racist en neonazi. Krom is recht, oorlog is vrede, leugen is waarheid.
Als tegenwerping op de verdediging van de Verlichting zou beargumenteerd worden dat de Verlichting de moderne en postmoderne tijd in de kaart heeft gespeeld. Dat de moralistische, paleoconservatieve Katholiek eigenlijk meer te maken met de Westerse cultuur dan de Verlichtingsdenker. Men zou kunnen stellen dat het kosmopolitische wereldbeeld van de Verlichting een soort pretext was voor de huidige immigratieproblematiek en de SJW-reactie daarop. Niets is echter minder waar: Een verlicht kosmopoliet is niet de anti-intellectueel die alles klakkeloos aanneemt, en elke cultuur “gelijkwaardig” ziet. Kosmopolitisch denken – wanneer verenigd met het verlicht individualisme – is het gelijkwaardig beoordelen en toetsen van heel de mensheid aan de rede.
Door andere culturen te kennen kunnen we besluiten wat we wel en niet willen. Wie zou bijvoorbeeld de technologische innovaties uit Japan willen verwerpen, enkel omdat zij niet uit eigen cultuur komen? En wie zou de puinhopen van het midden-Oosten in de eigen omgeving willen zien, kosmopoliet of niet? De binding is weliswaar met het individu in plaats van de natie, maar een individu is een cultureel en ethisch wezen – en kan ook zonder collectivistische, hersenloze “tolerantie” een verbondenheid voelen met de hoogste aspiraties van het mens-zijn. Een open geest hebben is het tegenovergestelde van je hersenen uit je hoofd laten vallen.
Uiteindelijk zien we dat in beide wereldbeelden iets intrinsiek anti-menselijks, anti-Westers en anti-individualistisch schuilt. Het is in een geatomiseerde samenleving, die nog steeds gewond is door de egofobe slavenmoraliteit, begrijpelijk waarom dit gebeurt. Men wordt van jongs af aan geleerd wordt dat het “ik” slecht is, dat je “maar normaal moet doen, omdat dit gek genoeg is” en dat eigen idealen smeden eigenlijk iets is voor gekkies en utopisten. “Arrogantie” en “Megalomanie” noemen we dat. Nee, beter hoor je bij een “wij.” Het perfecte schaap wordt gekweekt, en vervolgens gegooid in een individualistische samenleving. En gezien onze slavenmoraliteit ons conditioneert om te wortelen bij gezin, sociale klasse, ras of sekse (of tenminste, de mens wordt niet geconditioneerd om dit niet te doen maar in plaats daarvan een eigen identiteit te bouwen) maar we tegelijkertijd in een nominaal individualistisch geordende samenleving worden gegooid ontstaat een spanningsveld.
De mens heeft behoefte aan een groter geheel dan de dierlijke driften en lusten die in het consumentisme de boventoon voeren, maar is door de egofobe samenleving gecastreerd om grote dingen na te streven. Zoals wetenschappelijke doorbraken, het verkennen van het heelal, bouwen van eigen samenlevingen of zelfs het biomedisch genezen van veroudering en dood. Hierdoor wordt het spanningsveld versterkt: De mens is niet getraind om eigen grootschalige zingeving vorm te geven, terwijl de traditionele instituties (zoals religie, nationalisme of het gezinsleven), die voor de Verlichting in een gewonde, egofobe samenleving als krukken dienden, zijn ontmanteld. We hebben een samenleving geschapen die geschikt is voor het gedijen van de Nietzscheaanse Übermensch, maar het stelselmatig vormen van een habitat die zulke verheven individuen kweekt is nooit omarmd. God is dood, maar de eigen apotheose blijft taboe.
En dat heeft consequenties. Beide kanten bieden een gifpil die tijdelijke pijnstilling biedt; Net als de dealer die een gewonde heroïnejunk zijn spuit verstrekt, bieden de proponenten “alt right/manosphere/redpill” en “SJW/triggercultuur/links antirationalisme” een zure zalf voor de mens die al gewond is door systemische egofobie. De zalf zal op korte termijn de pijnen wegnemen, maar uiteindelijk de mens – de Westerse Man – enkel vergiftigen en zieker maken. Als dit klinkt als een samenzweringstheorie over “neonazi’s” of “cultuurmarxisten” die in het geheim het Westen aanvallen; dat is het niet. De dealer is meestal zelf een junk die moet handelen om het eigen gebruik in stand te houden.
Dus als de Westerse Man zowel het hysterisch-linkscollectivistische en de reactionair-rechtscollectivistische vergif verwerpt, wie is hij? Het is geen specifieke man uit het Westen, noch een omschrijving beperkt aan een specifieke set individuen gelimiteerd aan ras, sekse, nationaliteit of afkomst. De Westerse Man is een archetype: de toortsdrager van de beste en meest nobele aspiraties van de Verlichting, gekleed in een esthetiek gevormd door millennia aan welzijn en culturele bloei. “Man” wordt hier gebruikt in de zin dat het Engelse woord “Mankind” wordt gebruikt. Dit impliceert ras noch geslacht; immers, sommige van de grootste Westerse Mannen waren vrouwen – denk aan Ayaan Hirsi Ali, Ayn Rand, Ada Lovelace, Hypathia van Alexandria of Marie Curie! En mocht kunstmatige intelligentie ooit de mens evenaren of overstijgen zullen we waarschijnlijk spreken van “Mindkind”, en “Western Mind” zal evengoed opgaan in deze context. Dat we dit niet verloren willen zien gaan zullen weinig mensen met me oneens zijn. En toch gaat de drogering door.
Maar zijn we bereid tot collectief afkicken? Dan is het vooral aan de Westerse Man om in te zien dat de vijand van onze vijand onze vriend niet is; De Westerse Man staat niet voor anti-intellectualisme, of deze nou linksom of rechtsom onze samenleving infiltreert. Trump noch Baudet zijn onze redders, ondanks dat hun tegengas tegen het linkse offensief op de rede en het individu hun plek kunnen hebben. De atomisering van het individu is onze verworvenheid en onze kracht, niet onze zwakte. Dit vereist geen toelichting; Vergelijk de wij-culturen maar eens met de Westerse! Ik durf zelfs een Baudetiaanse term – oikofobie – in mijn betoog te gooien als ik het verheerlijken van de collectivistische wij-culturen zie in het Westen. Nee, het Westerse antwoord op atomisering is het scheppen van instituties en denkbeelden die het individu versterken in zijn zoektocht naar nieuwe grenzen en aspiraties, door hemzelf bepaald. Het scheppen van een habitat waarin de Nietzscheaanse übermensch kan bloeien.
En de Westerse Man is in dit verhaal een archetype, dat de toorts draagt naar die verheven toekomst, maar hij is een archetype dat vorm krijgt als een verzameling van individuen, niet naties, rassen, geslachten of zelfs gezinnen. De verheven idealen van de Westerse cultuur zijn ideeën van individuen die verder durfden te gaan dan de meest primitieve, dierlijke instincten van angst, tribalisme en voortplanting. Individuen die een hoger, een menselijker doel nastreefden. Individuen die het onvoldoende vonden om in een nihilistische trant te stellen dat “de mens ook maar een dier is”. Individuen die “Sapere Aude” en “Per Aspera ad Astra” als motto hadden, niet “Amor Fati” of “Memento Mori”!
En dit individualisme zijn we – hoe tegenstrijdig dat ook klinkt – schatplichtig om collectief te verdedigen, zodat we allen individueel naar onze hoogste en meest nobele aspiraties kunnen rijzen. Dat is namelijk het vuur van de Westerse Man, het vuur dat nooit doven mag.
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
