Dit is een bijdrage van Peter van Lenth
Vandaag een opiniestuk in De Volkskrant. Emy Koopman levert zo haar bijdrage in het debat over transvrouwen en ander gendervolk. De titel lezend meende ik een dapper betoog te mogen gaan lezen: “Durf kritisch te zijn over sekse en gender“.
Dat viel behoorlijk tegen! Sterker zelfs, ze waagde het om een échte kritiek af te serveren als transfoob. Afgelopen januari had in Trouw ene Caroline Franssen onder de titel “Wijziging Transgenderwet brengt de veiligheid van vrouwen in gevaar” een mijns inziens zeer geldige kritiek op in elk geval transvrouwen geformuleerd:
Franssen: “Er zijn goede redenen om mensen met mannenlijven (en XY-chromosomen) toegang te weigeren tot vrouwentoiletten, vrouwenkleedkamers, vrouwenopvang, vrouwengevangenissen en vrouwensport. Die voorzieningen bieden meisjes en vrouwen privacy en veiligheid.”
Helaas vond Emy Koopman het bij nader inzien “vermomde transfobie” die vooral géén podium moet krijgen:
Koopman: “Als juist dit soort ‘gendercritici’ met hun vermomde transfobie een podium krijgen, is dat zonde voor ons allemaal. Het is kwetsend voor de transgemeenschap, die het signaal krijgt dat ze nog meer op haar hoede moet zijn.”
Vervolgens probeert ze een kader te formuleren waarbinnen men dient te blijven in het debat. Treedt men daarbuiten, dan is men dus, in de ogen van Koopman, transfoob. Als ik Koopman goed heb geïnterpreteerd, dan zal haar criterium zijn dat eerst en vooral volmondig moet worden erkend dat transmensen het heel moeilijk hebben en ook wettelijke rechten moeten hebben verder door het leven te gaan als transvrouw of transman. Pas wanneer dat erkend wordt mag iemand van haar meepraten in het debat.
De directe aanleiding tot de discussie over de transmens is een wetsvoorstel van minister Sander Dekker die een aanpassing van de Transgenderwet wil. Hij wil dat iedereen voortaan zelf zijn geslacht mag bepalen, zonder artsenverklaring. De wet stamt uit 2014 en het wijzigingsvoorstel uit december 2019. Logisch dus dat er in januari discussie over ontstond.
Ik ben het met Koopman eens dat het een gevoelig thema is. Je kan rustig stellen dat het een soort lakmoesproef is. Mensen staan al snel lijnrecht tegenover elkaar. Aan de ene extremiteit zijn daar de mensen die het allemaal hartstikke zielig vinden voor de transmensen en het wetsvoorstel zien als een noodzakelijke voorwaarde voor het ontsnappen aan de slachtofferpositie. Aan de andere extremiteit zijn daar de mensen die het hele idee van een transmens de grootst mogelijke flauwekul vinden en vinden dat je biologische staat bij de geboorte is vastgesteld en punt uit. Heel veel mensen nemen een standpunt in ergens tussen die extremiteiten, maar de kans is klein dat iemand echt helemaal in het midden gepositioneerd is. Daar speelt bij mee dat het verstand en het gevoel elkaar flink in de weg kunnen zitten. En sociale wenselijkheid zal ook vast van invloed zijn op de positie die iemand in het openbare inneemt. Vertoef je veel in progressieve kringen te Amsterdam? Dan zal je naar je contacten toe niet snel zeggen dat je genderrechten maar niks vindt. Vertoef je juist veel in conservatieve kringen op het platteland? Dan is de kans flink dat je er vooral ‘transfobe’ grappen over maakt.
Koopman wil met name de ‘transfoben’ uit het debat weren. Ik wil dat die mensen juist niet geweerd worden. Ook die ‘conservatieve plattelanders’ (tussen haakjes, want ik bedoel het niet letterlijk) moeten goed gehoord worden. Mogelijk zijn hun woorden niet altijd even academisch, maar er zijn zeker wel academisch goed onderlegde debaters die netjes kunnen uitleggen waarom het, volgens hen, onverstandig is om de wet alwéér op te rekken.
Emy Koopman haalt Hongarije aan als land dat vindt dat transgenders niet mogen bestaan:
In een wereld die is ingericht op twee geslachten, lopen […] minderheden voortdurend tegen problemen en discriminatie aan. Dat bleek weer uit de recente beslissing van de Hongaarse overheid om haar burgers alleen te registreren op basis van hun ‘geslacht bij geboorte’ en hun de mogelijkheid om dit te wijzigen te ontzeggen. Je kunt allerlei geslachtsoperaties hebben doorstaan en al tientallen jaren als vrouw door het leven gaan, maar in Hongarije word je er door die wetswijziging elke keer dat je je moet identificeren mee geconfronteerd dat anderen je zien als man. Transgenders mogen in Hongarije officieel niet bestaan.
Ze laat er geen twijfel over bestaan dat ze Hongarije laakt. Ze doet het voorkomen alsof die positie een middeleeuwse is. De waarheid is echter dat die positie tot voor kort in de hele wereld gold én dat die positie in àlle vroegere eeuwen overal de enige was. En daarmee is ook deze positie er eentje die met alle rede zeker in het debat een voorname plaats moet hebben. Elke poging om mensen die deze positie innemen voor te stellen als belachelijk ouderwets en fobisch is op zich respectloos.
Degenen die de conservatieve positie innemen zeggen niet dat transgenders niet mogen bestaan. In de hele geschiedenis heeft pakweg, of hooguit, 1 procent van de bevolking willen leven als transmens, al werd dat toen nog niet zo genoemd, en mocht dat in sommige landen ook best. Maar er is nooit een land geweest waar zo iemand bij wet werd omgezet naar de andere sekse. Dàt is echt een uitvinding van deze eeuw. Een uitvinding waar mensen best wat van mogen vinden. Of zelfs heel wat. En wie daar heel wat van vindt, is daarmee niet meteen een transfoob, in de zin dat de transmens als zodanig wordt gehaat. Het is in de eerste plaats een gevoel van afkeer over wetsaanpassingen zoals die van minister Dekker.
——————–
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
