De financiële winstmodellen binnen Jeugdzorg worden door de Secretaris-Generaal van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Erik Gerritsen, benoemd tot ‘perverse prikkels’.[1] Hij krijgt bijval van de directeur van Publieke Gezondheid, Paul van der Velpen, dat “de marktwerking instellingen stimuleert om lichte gevallen te zoeken en te helpen, en zo volume te maken en zware gevallen door te schuiven naar anderen.”[2]
Nu langzaam de cijfers naar boven komen, is er sprake van een stortvloed aan kritiek op Jeugdzorg en het beleid erachter.[3] Vrouwen blijken massaal de vechtscheiding op te zoeken, omdat ze weten dat ze “toch wel” de kinderen krijgen en de man berooid achterlaten met de verplichting een fikse alimentatie te betalen.[4] Van de jeugdbeschermers zelf, die (weliswaar onbewust) onder invloed staan van moederverering en ontvadering, krijgen de moeders onvoorwaardelijke steun, terwijl de bestuurders aan de top hun zakken kunnen vullen.
Het verklaart waarom de kwaliteit van Jeugdzorg in Nederland zo bedroevend laag is, maar wel zo veel geld krijgt. In 2015 kreeg Jeugdzorg in totaal 3,15 miljard euro en in de jaren daarna is dit alleen maar gestegen.[5] Het onderzoek van de Commissie De Winter van vorig jaar in opdracht van het kabinet liet al zien dat 10% van alle kinderen te maken hebben met geweld in de Jeugdzorg door jeugdbeschermers.[6]
Hoe kan het dat jeugdzorgwerkers die aangenomen zijn om kinderen te helpen, diezelfde kinderen fysiek en mentaal mishandelen? Het heeft te maken met hun ongeschooldheid en de perverse prikkels.[7] Veel mensen binnen Jeugdzorg zijn er niet omwille van de kinderen, maar omwille van de grote geldstromen.
Dit zien we terug in de onderzoeken naar Jeugdzorg. Ongeveer 70% van de uitgaven van Jeugdzorg wordt daadwerkelijke besteed aan hulp, terwijl slecht 1% naar preventie gaat (wat bij scheidingsproblemen al in een vroeg stadium escalatie zou voorkomen).[8] De rest van het budget gaat naar uitbundige en weelderige panden waar de jeugdzorgorganisaties verblijven. Volgens Triodos Bank financieren ze zowel jeugdzorginstellingen als gezinshuizen en zien ze dit ook als ondernemingen met een winstoogmerk: “In financiële zin is een gezinshuis een zelfstandige onderneming. De inkomsten komen uit de zorgtoelages die de overheid per kind verstrekt.”[9]
Bij Triodos Bank kan je dus panden kopen met een hypotheek op basis van de zorgtoelage die een jeugdzorginstelling (of gezinshuis) per kind per jaar krijgt. De cijfers van 2015 laten zien dat dit al snel kan oplopen van €8.000,- per kind per jaar tot wel €106.834,- per kind per jaar.[10] In datzelfde jaar hadden 16 instellingen op een dergelijke wijze een hypotheek afgesloten bij Triodos Bank alleen al.[11] Het betekent dat het oplossen van het probleem bij een kind, tegelijk ook betekent dat de betaling van de hypotheek in gevaar komt, waardoor er een zogeheten ‘perverse prikkel’ ontstaat.
Het verklaart waarom de uitgaven van jeugdzorg tussen 2016 en 2018 is gegroeid op de post ‘hulp met verblijf’ terwijl het aantal gevallen van ‘hulp zonder verblijf’ is gedaald.[12] Jeugdzorg is namelijk sneller geneigd om het kind uit huis te plaatsen (de zogenaamde UHP) omdat dit veel meer geld oplevert. Hiertoe worden de jeugdzorginstellingen ook opgeroepen door de gemeenten die zelf ook te maken krijgen met financiële prikkels uit Den Haag per probleemgeval.[13]
Daardoor schieten jeugdzorgorganisaties als paddenstoelen uit de grond: “Dit betekent dat de groei van het totale budget tussen 2016-2018 naar andere partijen is”.[14] Het meest voordelige is dan ook om zeer lichte gevallen op te zoeken en op papier te helpen en door de echte gevallen door te schuiven naar andere organisaties.[15] Zo kan het dat tot wel 75% van de dossiers bij Jeugdzorg om echtscheidingen gaat.[16] Dit zijn relatief gemakkelijke zaken die eigenlijk helemaal niet horen bij Jeugdzorg, dat is dan ook waarom 72% niet opgelost wordt.[17] Enerzijds kan Jeugdzorg de problemen niet oplossen, vanwege een verstoord beeld door moederverering en ontvadering, en anderzijds wil Jeugdzorg de problemen niet oplossen vanwege de financiële prikkels.
Dit is de voornaamste reden dat het aantal vechtscheidingen elk jaar stijgt, en dat er vanuit de politiek niet genoeg middelen ter beschikking worden gesteld om een vechtscheiding aan te pakken.[18] Als iemand eenmaal in de mallemolen van Jeugdzorg terecht komt, is het nagenoeg onmogelijk uit deze klauwen te ontsnappen. Het vasthouden van ouders zorgt ook voor een continuïteit van de verdienmodellen van Jeugdzorg omdat een kind dat zonder vader opgroeit, garant staat voor jaren aan jeugdzorgondersteuning waar de jeugdzorgorganisatie zijn inkomen voor de komende jaren garandeert.
Het is zelfs zo een kind van gescheiden ouders een veel grotere kans heeft om zelf op latere leeftijd ook te scheiden. Zodoende garandeert Jeugdzorg eigenlijk zijn inkomsten niet alleen voor de komende jaren, maar ook voor komende generaties. Zo ben ik zelf ook een product van gescheiden ouders waarbij ik mijn vader niet meer heb gezien.
Dus nu uit solide, degelijk, en wetenschappelijk onderzoek c.q. statistieken blijkt dat de moedervererende en ontvaderende visie van Jeugdzorg ontzettend schadelijk is voor het kind in Nederland, resteert er een vraag. Waarom wordt dit toegelaten in een ontwikkeld land als Nederland? Het antwoord is: geld. Waarom word het beleid van Jeugdzorg niet gemaakt op basis van wetenschappelijk onderzoek, maar op achterhaalde theorieën die neerkomen op moederverering en ontvadering? Omdat het geld oplevert om dit te blijven doen.
In andere landen gaat het dan ook veel beter met zowel de kinderen, als Jeugdzorg. “In Nederland is relatief weinig sociaalwetenschappelijk onderzoek gedaan naar scheidingen en de invloed van wets- en beleidswijzigingen. De rechtsvergelijkende studies laten zien dat er in de onderzochte landen veel meer data en inzicht bestaan in wat werkt en dat wijzigingen van beleid en wetgeving worden gebaseerd op basis van die inzichten.”[19]
Zo bestaat er in België co-ouderschap en kunnen vaders dit (desnoods zonder toestemming van de moeder) aanvragen. Dit gebeurt dan ook massaal in 88% van de gevallen.[20] Andersom bestaat er in Nederland geen co-ouderschap en kan men belastingtechnisch het kind niet op twee adressen inschrijven. De kinderbijslag gaat dus altijd naar één ouder (vrijwel altijd de moeder) en de andere ouder moet verplicht kinderalimentatie betalen. Zodoende is de vader overgeleverd aan de grillen van de moeder. In België kan – omdat co-ouderschap juridisch gezien bestaat – het kind op twee adressen ingeschreven staan. Beide ouders ontvangen dan de helft van de kinderbijslag en kinderalimentatie valt weg. De financiële gezonde vader kan zodoende minder werken en meer tijd met het kind doorbrengen waardoor het kind veilig en gezond opgroeit. Een win-win situatie voor iedereen.
Met de perverse prikkels in Nederland lukt dit niet en zijn we uitgeleverd aan de enkeling die vanuit idealistische motieven alsnog het kind wil helpen. Zo stelt Arno Lelieveld van Jeugdbescherming Gelderland terecht dat jeugdbeschermers niet tegelijk politieagent, bemiddelaar en bewaker kunnen zijn.[21] Juist daarom moeten er wetswijzigingen komen om de rechten van de vaders veilig te stellen, en tegelijk de grillen van de moeders in te perken.
——————–
Armand Sağ is een maatschappij-historicus met een specialisatie in de geschiedenis van het biologisch-evolutionair vaderschap en de contemporaine positie ervan in onze hedendaagse samenleving.
——————–
Lees hier deel 1, deel 2, deel 3, deel 4, deel 5, deel 6, deel 7, deel 8 en deel 9
——————–
[1] Erik Gerritsen (2012), Het einde van de perverse prikkels, op: BinnenlandsBestuur.nl (3 april 2012), online beschikbaar via deze link (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[2] Paul van der Velpen (2020), Op zoek naar een verklaring van groei jeugdzorgvolume, op: LinkedIn (7 juni 2020), online beschikbaar via deze link (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[3] Nicole Plantius (2020), Rapportage: ‘2015 – 2020 Research/Feitenonderzoek m.b.t. misstanden binnen het jeugdzorgsysteem’ (Bureau Plantius, mei 2020).
[4] RTL Nieuws (2020), Jeugdzorg overspoeld door vechtscheidingen, op: RTL (12 juni 2020) , online beschikbaar via: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5150681/vechtscheiding-problemen-jeugdzorg-ouders-ruzie (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[5] Nico van den Ham (2016), Een volk dat voor tirannen zwicht, verliest meer dan lijf en goed, dan dooft het licht…, op: Blogspot.com (26 januari 2016), online beschikbaar via: https://nicovandenham2.blogspot.com/2016/01/een-volk-dat-voor-tirannen-zwicht.html (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[6] Rijksoverheid (2019), Aanpak geweld in de jeugdzorg, op: Rijksoverheid.nl (2019), online beschikbaar via: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/jeugdhulp/aanpak-geweld-in-de-jeugdzorg (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[7] Armand Sağ (2020), Het verhaal achter ‘Verstoten Vaders’: Armand’s relaas (9), op: De Nieuwe Zuil (15 juni 2020), online beschikbaar: https://denieuwezuil.nl/het-verhaal-achter-verstoten-vaders-armands-relaas-9/ (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[8] Yolanda de Koster (2020), Onderzoek tekorten Jeugdzorg ondermaats, op: BinnenlandsBestuur.nl (23 januari 2020), online beschikbaar via: https://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/nieuws/onderzoek-tekorten-jeugdzorg-ondermaats.12129995.lynkx (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[9] Tobias Reijngoud (2015), Een gewoon gezin, maar groter: Opvang in een gezinshuis, op: DeKleurVanGeld.nl (2 februari 2015), online beschikbaar via: https://dekleurvangeld.nl/gezinshuis/ (laatst geverifieerd 15 juni 2020).
[10] Sven Snijer (2016), Jeugdzorg: OTS is niet de oplossing, op: Stichting HOV (16 maart 2016), online beschikbaar via: https://www.herkenouderverstoting.nl/info-ouders/instanties/jeugdzorg/203-jeugdzorg-ots-is-niet-de-oplossing (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[11] Tobias Reijngoud (2015), Een gewoon gezin, maar groter: Opvang in een gezinshuis, op: DeKleurVanGeld.nl (2 februari 2015), online beschikbaar via: https://dekleurvangeld.nl/gezinshuis/ (laatst geverifieerd 15 juni 2020).
[12] Yolanda de Koster (2020), Onderzoek tekorten Jeugdzorg ondermaats, op: BinnenlandsBestuur.nl (23 januari 2020), online beschikbaar via: https://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/nieuws/onderzoek-tekorten-jeugdzorg-ondermaats.12129995.lynkx (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[13] Vereniging van Nederlandse Gemeenten (2020), Gecertificeerde Instellingen (GI’s), op: VNG.nl (april 2020), online beschikbaar via: https://vng.nl/artikelen/gecertificeerde-instellingen-gis (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[14] Frank Bluiminck (2020), Reactie op verdiepend onderzoek naar ‘inzicht in besteding jeugdhulpmiddelen’, op: Jeugdzorg Nederland (21 januari 2020), online beschikbaar via: https://www.jeugdzorgnederland.nl/wp-content/uploads/2020/01/BGZJ-reactie-onderzoek-besteding-jeugdhulpmiddelen-21-jan-2020.pdf (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[15] Paul van der Velpen (2020), Op zoek naar een verklaring van groei jeugdzorgvolume, op: LinkedIn (7 juni 2020), online beschikbaar (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[16] Klaas den Tek & Niels Heithuis (2020), Reporter Radio: Jeugdzorg worstelt met vechtscheidingen, op: NPO Radio 1 (14 juni 2020), online beschikbaar via: https://www.nporadio1.nl/reporter-radio/onderwerpen/60102-2020-06-11-jeugdzorg-worstelt-met-vechtscheidingen (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[17] Wim Slot, Arne Theunissen, Frans Joris Esmeijer & Yvonne Duivenvoorden (2001), 909 zorgen: Een onderzoek naar de doelmatigheid van de ondertoezichtstelling (Vrije Universiteit Amsterdam, november 2001), online beschikbaar via: https://wodc.nl/onderzoeksdatabase/99.139a-909-zorgen.aspx (laatst geverifieerd 15 juni 2020), p. 77.
[18] RTL Nieuws (2020), Jeugdzorg overspoeld door vechtscheidingen, op: RTL (12 juni 2020) , online beschikbaar via: https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5150681/vechtscheiding-problemen-jeugdzorg-ouders-ruzie (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[19] Wendy Schrama & Masha Antokolskaia (2020), Naleving van omgangsafspraken na scheiding, in: Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht (FJR), Volume: 2020, Issue: 16 (6 februari 2020), p. 6.
[20] Michel Vandersmissen (2019), Co-ouderschap voor vaders: ‘De moeder is toch niet per definitie een betere opvoeder?’, in: Knack (23 januari 2019), online beschikbaar via: https://www.knack.be/nieuws/belgie/co-ouderschap-voor-vaders-de-moeder-is-toch-niet-per-definitie-een-betere-opvoeder/article-longread-1419713.html (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
[21] Arno Lelieveld (2019), ‘Niet toekijken bij scheiding, maar luisteren’, op: Jeugdzorg Nederland (24 mei 2019), online beschikbaar via: https://www.jeugdzorgnederland.nl/actueel/niet-toekijken-bij-scheiding-maar-luisteren/ (laatst geverifieerd op 15 juni 2020).
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
