Na gedurende een aantal dagen gebiologeerd het eerste seizoen van ‘Black Lightning’ (Netflix) te hebben gekeken, ging ik door met het eerste seizoen van ‘Gotham’ (eveneens Netflix). Vooral Gotham boeit me mateloos. De filmbeelden roepen vrij perfect de stripbeelden uit mijn jeugd (jaren zestig) op, al is de serie een stuk gewelddadiger dan die strips. Ik besloot eens te lezen wat Wikipedia over de serie schreef en kwam uiteindelijk uit bij de pagina waar de Amerikaanse ‘Comics Code’ wordt besproken. Zondermeer interessante informatie.
De Comics Code was ‘een serie van richtlijnen waar Amerikaanse comics (stripverhalen) gedurende de tweede helft van de 20e eeuw aan moesten voldoen om in aanmerking te komen voor een keurmerk waarmee aangegeven werd dat de inhoud van de betreffende strip geschikt was voor kinderen.’ Ziehier de voornaamste richtlijnen uit 1954:
De Code had geen wettelijke basis; de branche werd geacht zich er vrijwillig aan te houden. In de loop van de afgelopen decennia is daar de klad in gekomen; steeds meer van die regels werden door steeds meer bedrijven in de comics-branche genegeerd. Ik lees dat strips die zich volledig aan de code hielden te braaf bleken voor met name volwassen fans. Uiteindelijk is de Code in zijn geheel opgeheven in 2011.
Het is me eigenlijk wat… Menigeen zal vinden dat die Code destijds door conservatieve fatsoensrakkers werd opgesteld. Ook ik zal dat lang geleden vast hebben gevonden, maar nu op mijn oude dag word ik vervuld van een zekere nostalgie naar die tijd. In wezen voelden in die jaren veel mensen zich gedreven om de jeugd te beschermen tegen ‘kwaadaardig makende’ invloeden, wellicht mede omdat er net een grote oorlog – waarin Het Kwaad zich in vol ornaat had getoond – was geweest. En ik denk nu dat ze daarin behoorlijk gelijk hadden. In de huidige tijdgeest heerst het idee dat jongeren alle geweld en kwaadaardige moraal – zoals die in menige tv-serie of bioscoopfilm naar voren komt – prima aankunnen. Mogelijk voelt men zich in die opinie gesterkt door geruststellende woorden van onderzoekers van mediageweld. Onderzoekers vonden wel correlaties tussen kijken naar gewelddadige films en eigen agressie, maar veel onderzoekers vonden het evengoed nodig om het publiekelijk te relativeren; het effect zou in de praktijk best meevallen. Lees maar eens de samenvatting over mediageweld op Wikipedia en merk op dat er heel veel vergoelijkt wordt. Ikzelf wil niet meedoen aan die vergoelijking. Ik denk dat in elk geval een deel van de jongeren wel degelijk een voorbeeld neemt aan criminele karakters uit films en comics.
Op dit punt aangekomen wil ik toch ook even de link leggen met wat in Hongarije momenteel bij wet wordt gepoogd. Ook daar wordt gepoogd om bepaalde ‘propaganda’ tegen te gaan; in dat geval niet met een vrijwillige code, maar bij wet. Met name wordt er gepoogd jongeren te vrijwaren van ‘lhbti-propaganda’ zolang ze nog kind zijn. Ik snap dat wel. Maar veel anderen hier in onze samenleving snappen daar helemaal niks van en spreken schande van Orban en Hongarije. Die denken dat het daar gaat om het willen verbieden van lhbti. Het is natuurlijk goeddeels een elkaar misverstaan.
De lhbti-gezinden denken dat het geven van ‘positieve aandacht’ aan elke vorm die onder lhbti valt bijdraagt aan normalisering ervan. Anderen benoemen sommige gevallen van zulke ‘positieve aandacht’ als propaganda. Bovendien is de lhbti-groep ongeduldig. Het eist per direct dat lesbo’s, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuele personen even normaal worden gevonden als heteroseksuelen. Anderen ervaren zo’n eis als dwingelandij. Zij blijven, als van ouds en conform eeuwenlange normen en waarden, op het standpunt staan dat heteroseksualiteit de echte norm is en zij willen niet verder gaan dan tolereren. In lijn vinden lhbti-gezinden de geaardheid een aangeboren kenmerk dat moet worden gerespecteerd. Anderen vermoeden een aanjagend effect van de ‘propaganda’ op een deel van de zelfverklaarde lhbti’ers.
De Hongaren verwachten blijkbaar dat het ‘niet tonen of zelfs maar suggereren’ aan kinderen van lhbti-varianten een dempend effect erop zal hebben. Zij stellen dat het vooral niet gaat om het verbieden ervan. Tsja, ik zou zeggen, het is hùn cultuur, het zijn hùn normen en waarden. Je mag er kritiek op hebben, maar het lijkt me beter dan eerst wat te doen aan de balk in eigen ogen. Onze Nederlandse/westerse samenleving is alweer een flinke tijd doordrenkt van normen en waarden die zwaar geweld in films – hoe liberaal en vrijzinnig toch – acceptabel maken. Met alle gevolgen van dien. Welke politieke partijen gaan daaraan wat doen?!
Nog steeds gebiologeerd door Gotham begon ik aan seizoen 2. Ongeveer halverwege werd het me echt teveel. De verhaallijnen (plots) werden grimmiger en grimmiger, gingen van kwaad tot nog veel erger. Ik besloot de seizoenen door te zappen, op zoek naar de gedeelten waar de jonge Bruce zich ontwikkelde richting Batman. Daaruit putte ik enige hoop dat het allemaal toch nog goed zou aflopen.
Mijn eindconclusie is dat deze serie een regelrechte aanslag is op je mentale gezondheid. Het lijkt me dat menigeen er een stil trauma aan overhoudt en dat het wereldbeeld er een enorme knauw van krijgt. Het zou kunnen dat het aan mij ligt, dat ik niet behoor tot die groep die er vooral om lacht. Goed voor hen, maar er zijn ook andere types in de wereld. Zo zijn er degenen die het allemaal alleen maar bloedserieus kunnen opvatten. Noem dat desnoods een vorm van autisme, maar ze zijn er. En daaronder zijn er ook die de karakters en plots ten voorbeeld nemen. En dat voorbeeld zou in de nodige gevallen zomaar een van de zeer vele naargeestige karakters of plots kunnen zijn. Zelfs in afgezwakte vorm zou zo iemand al onze voorpagina’s halen. De recente liquidaties van de broer, de advocaat en de vertrouwenspersoon van kroongetuige Nabil B. zijn peanuts vergeleken met wat je allemaal in Gotham ziet passeren.
Waarom toch staan wij scenarioschrijvers, producers, regisseurs en filmmaatschappijen toe om dit soort films te produceren? Moeten we dat niet eigenlijk gewoon verbieden? Maar zelfs als we het nu zouden verbieden, wat doen we dan met al het materiaal dat de afgelopen tientallen jaren is losgelaten op de wereld?
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
