Dit artikel is geschreven door: C. Schreuder
Zelden een filosoof gelezen die zo toegankelijk en hedendaags leest. Dit boek laat ons ook de auteur zelf kennen. Al lezend kreeg ik, terwijl het potlood klaar lag om in de kantlijn mijn eigen kritiek te geven, steeds meer begrip voor het gedachtegoed waartoe Sid Lukkassen komt. De autobiografische stukken of liever gezegd de heel persoonlijke trant waarin hij de lezer meevoert langs eigen ervaringen, duidingen van de huidige maatschappij, verwijzingen naar werken en denkers uit heden en verleden, gevolgd door zijn vaak heel logische antwoorden en conclusies, maken het boek tot een reis door zijn hoofd en beleving. Gaandeweg kreeg ik zodoende sympathie voor de persoon en begrip voor zijn betoog.
Zelf heb ik een andere achtergrond die geworteld is in een warm weefsel van familie en vrienden, niet elitair noch marginaal. Ik liep niet tegen dezelfde zaken aan als waarover de auteur verhaalt. Ik vind echter dat niemand gecanceld mag worden en wil begrijpen waar een ander vandaan komt. Al snel begreep ik hoe verweesd mensen zich voelen in de huidige samenleving. Onze cultuur lijkt welhaast te zijn “opgeleefd”: een wenkend perspectief ontbreekt en zelfs de belofte of uitzicht op beter. Deze tijd kent geen elan, slechts schuldbesef wordt aangepraat.
Dit schuldbesef wordt gecultiveerd en zelfs verheven tot een nieuw narratief. Een soort deuggeloof dat de bekende tradities vervangt. We worden er op individueel niveau niet beter van en evenmin stimuleert het tot maatschappelijke vooruitgang. Men gaat er juist op achteruit, zowel mentaal als materieel. Deuggeloof vervangt religie maar kent geen bezieling. Er is niet eens een hiernamaals aan gekoppeld.
Wat ik van dit boek vooral zal onthouden is het belang van “intrinsieke validatie”. In mijn eigen volkse woorden vervat: ik ben géén gekke Henkie, iets voelt wel of niet juist aan. Eigenstandig kan ik op mijn klompen aanvoelen wat rechtvaardig is, dat laat ik me niet aanpraten — dat overweeg en toets ik zelf!
Het volledig weglaten van het transcendente in de wereld- en levensbeschouwing van de hedendaagse elite maakt mijns inziens dat alles nog slechts gericht is op het hier en nu. Een nieuw verdeel- en heersmodel dient zich aan, maar nu zónder naar enige bezieling of verheffing te streven. Het gaat daarbij eerder om afkraken en verketteren, zeg maar gerust: ‘afvoeren’, in plaats van waarde toevoegen. Zo wordt niets gecreëerd – geen hoger doel is hiermee gediend. Het is slechts een armoedig en tijdelijk menselijk bestaan waarin men, vervuld van frustraties en ingebeeld schuldgevoel, wordt afgerekend op het verleden. Daarmee bouw je niets op.
Het tijdsbeeld wat bij het lezen van dit boek voor mijn geestesoog opdoemde is dat van een Westerse beschaving die steeds meer op één groot openluchtmuseum lijkt. Een museum waar geen schoonheid meer aan wordt toegevoegd. Nieuwe dingen worden immers meteen gecanceld en gestigmatiseerd.
Zelfs oude culturele gewoontes en kunstwerken worden veroordeeld op basis van een in de media geldend deugoordeel. Industriële productie mag nauwelijks meer plaatsvinden en de maakindustrie mag niet meer bestaan. Want die branches worden geacht te vervuilend te zijn voor het heilig verklaarde natuur & klimaat. De natuur wordt eveneens als een museale collectie beschouwd en door de huidige beleidsmakers onder curatele geplaatst alsof het om erfgoed gaat.
Dat laatste dogma is merkbaar een verstikkende deken en smoort elk initiatief. Ons handelsland, groot geworden door de grote zeeën te bevaren, overweegt nu een C02-taks in te voeren op het reizen per vliegtuig. Het bijbouwen van huizen en andere gebouwen wordt bemoeilijkt en de mobiliteit wordt actief verminderd door de dwang op elektrische batterijen te gaan rijden.
De stille meerderheid heeft zich echter nog niet geroerd. Daarop wachten wij. Zij zouden de dominante cultuur en mores in een beschaving moeten belichamen, terwijl de dominante media enkel inzoomen op de schreeuwerige elite, aandachtszieke minderheden, de ophefmakers, op misdaad en gewelddadige excessen. Zoals ook Sid Lukkassen betoogt is het woord nu aan de realisten. Zij zouden ruimte moeten krijgen om hun visies te delen. Na al het geschreeuw is nu de tijd gekomen om het van de stille meerderheid te horen.
Persoonlijk ben ik niet gewonnen voor en niet onder de indruk van de expressie die in het huidige politieke spectrum aan de stem van de stille meerderheid wordt gegeven. Ik denk dat we er nog niet zijn met de bewegingen die zich tot dusver hebben aangediend. Er bestaat behoefte om het anker van de samenleving te hervinden en op een veel nuchterder narratief te gaan bouwen. Sid Lukkassen noemt het de behoefte aan een Nieuwe Zuil.
C. Schreuder, Brussel 2022
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
