Door David G.
Op zaterdag 20 april organiseert DNZ een sprekersmiddag over het beleid van de EU, de ECB en de relatie met de gele hesjes en ander maatschappelijk onbehagen (kaartjes zijn HIER te bestellen!). Luister naar de bekende economische experts Sander Boon en Arno Wellens, en discussieer mee over de invloed van de EU op de politiek en uw portemonnee.
Sander Boon is politicoloog en financieel analist. Hij werkte na zijn afstuderen bij politieke denktanks en consultant, schreef mee aan partijprogramma’s en publiceert onder andere bij Follow the Money, Trouw en Het Financiële Dagblad. In de Batavieren Podcast, aflevering 28, spreekt Sander Boon over zijn boek ‘De Geldbubbel.’ In dit boek beschrijft Sander hoe men de goudstandaard heeft losgelaten en over is gestapt naar het huidige schuldensysteem. Hij schreef het werk in 2012, maar het probleem is nog steeds actueel. Sterker nog: het systeem is aan het ontsporen. Er is weinig controle op het financiële systeem, amper inzicht in hoe het hervormd zou kunnen worden en maar mondjesmaat discussie over welke richting het systeem in zou moeten gaan.
Sander beschrijft de weeffouten die in het systeem zijn ontstaan aan de hand van de evolutie van het monetaire systeem. In het kielzog van toenemende secularisatie en de opkomst van socialisme is anderhalve eeuw geleden de maakbaarheidsgedachte opgekomen. De grootste weeffout is ontstaan na de Eerste Wereldoorlog, toen overheden erachter kwamen dat die maakbaarheid gefinancierd kon worden door geleend geld. Langzamerhand is goud verdwenen uit het systeem en zijn overheidsschulden gebruikt om deze maakbaarheid te financieren – overheden konden zo meer geld uitgeven dan er aan belastinginkomsten binnenstroomde. Samen met de ontwikkeling van de internationale schuldeneconomie heeft dit de huidige systeemcrisis mogelijk gemaakt.
‘Een loterij zonder nieten.’ Zo omschrijft Sander het huidige systeem. Binnen het huidige schuldenstelsel worden schulden gebruikt voor kredietcreatie. Extra kredietcreatie zorgt voor economische groei die op zijn buurt zorgt voor meer belastinginkomsten. Dit systeem werkt zolang mensen er vertrouwen in hebben. Maar het leensysteem heeft culturele nadelen.
De discipline om iets moois te bereiken erodeert in een leencultuur. Hele generaties is geleerd dat je evengoed hetzelfde koopkrachtniveau kunt bereiken door goedkoop te lenen in plaats van gedisciplineerd aan de slag te gaan. Waar de babyboom-generatie een heel stabiele periode kende waar alles mogelijk werd door de vele leningen, is deze situatie nu aan het omdraaien. Vergrijzing komt op en mensen neigen meer naar sparen dan naar uitgeven. De nieuwe generatie zet vraagtekens bij de werking van het systeem.
De wetenschap weet niet goed hoe we in deze situatie terecht zijn gekomen – laat staan hoe we eruit kunnen komen. Het financiële systeem is zo inventief geworden dat toezichthouders en overheden het zicht erop zijn verloren. Het gevolg van de systeemcrisis is wantrouwen naar media en politiek. Zij dienen het algemeen belang niet meer en kunnen enkel de huidige status quo beschermen. In alle Westerse democratieën zien we een legitimiteitscrisis van de gevestigde orde. Deze houdt zich bezig met het verdelen van welvaart, in plaats van het beschermen van welvaart, en het verdelen van allerlei rechten. Rechten moeten wel betaald worden. En de vraag is wie welk stukje van de steeds kleiner wordende financiële koek krijgt als de economie krimpt of stagneert. Het zoeken van zondebokken ligt dan op de loer.
Sander ziet de toekomst echter niet geheel somber in: de volgende generatie is mogelijk weerbaarder en beter in staat om om te gaan met veranderende omstandigheden. De crisis van 2008 is volgens hem mogelijk een blessing in disguise geweest. Er is ingegrepen om de financiële status quo te behouden, maar daardoor zijn we wel beter voorbereid en weerbaarder als er weer een val komt. Cultuur en geld werken immers op elkaar in. De vorige generatie was verwend door het maakbaarheidsidee en de vele leningen en heeft de zorg toevertrouwd aan de overheid. Nu dit blijkt te falen en het kredietstelsel toch niet de gewenste maakbaarheid oplevert is het aan de nieuwe generatie de zorg weer naar zich toe te trekken. En al zit niet iedereen op z’n schoonmoeder die komt inwonen wachten, kan dit de nieuwe generatie wel weerbaarder en realistischer maken.
Voor de lezers met een korte aandachtsspanne: (kaartjes zijn HIER te bestellen!)
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
