Het college van B&W in Enschede heeft besloten om BOA’s (Buitengewoon Opsporingsambtenaren) meer bevoegdheden te geven. BOA’s die het Melkert-imago van, gelet op de bijnaam, ‘playmobil-politie’, bepaald nog niet zijn ontgroeid.
Een bijdrage van Erwin Versteeg
De BOA a.k.a. playmobil-politie wiens nieuwe naam na uitgebreide studie wellicht ‘speelgoedsoldaat’ (van het college van B&W) moet worden. Per 1 februari 2025 hebben zij naast een bodycam ook handboeien. Bovendien mogen zij zelf aangeven of zij daarnaast pepperspray en een wapenstok willen.
Dit besluit, BOA’s met geweldsmandaat, is een zorgwekkende ontwikkeling en roept fundamentele vragen op over hun rol en toekomst.
De BOA (toen stadswacht) werd ooit geïntroduceerd als een schakel tussen politie en burger. In uniform fungeren zij als aanspreekpunt en zien zij toe op de naleving van regels. Ze waren de extra ogen en oren voor de politie. Handhaving zonder geweld, toezicht zonder dreiging.
Maar nu krijgen ze steeds meer geweldsmiddelen. De wijkagent van vroeger verdwijnt en wordt vervangen door een BOA met handboeien, pepperspray en wapenstok.
En dat terwijl BOA’s in de praktijk vaak wegkijken als het echt spannend wordt. Waarom dan tóch BOA’S met geweldsmandaat? Niet uit noodzaak, maar uit politieke onmacht.
In 2023 waren er in Enschede 93 incidenten met BOA’s, waarvan 66 scheldpartijen en 19 aangiftes van belediging. Slechts één keer was er sprake van fysiek geweld. Toch grijpt het stadsbestuur deze cijfers aan om BOA’s verder te bewapenen.
Ondertussen blijft de politiek wegkijken van echte misstanden. En BOA’s zijn intussen vooral druk met parkeerbonnen en vuilniszakken controleren. En zich dan afvragen “waarom het vertrouwen in de politiek” afneemt en het imago -van de nobele- BOA die we hard nodig hebben, nog steeds dat van een pannenkoek met een geel hesje is.
Hoe logisch is het om juist hen uit te rusten met meer geweldsmiddelen?
De waarheid? Dit is geen veiligheidsmaatregel. Dit is een politiek besluit om het eigen falen te maskeren. Want terwijl BOA’S met geweldsmandaat straks als wannabe-agenten rondlopen, blijven échte misstanden onbestraft. De politie verdwijnt uit het straatbeeld, maar je vuilniszak een dag te vroeg buiten zetten?Daar hebben ze ineens wel mankracht voor.
De wijkagent, ooit een herkenbaar gezicht in de buurt, is nu vooral actief op sociale media. Zijn taken zijn overgenomen door welzijnswerkers en gesubsidieerde organisaties. Het resterende werk wordt nu doorgeschoven naar de BOA.
Maar is de BOA hierop voorbereid? Een snelcursus moet voorkomen dat BOA’s te snel overgaan tot geweld, zo verzekert de wethouder van financiën. Alsof een cursus hetzelfde effect heeft als jarenlange politieopleiding en / of streetwise praktijkervaring.
Een groot probleem is de politieke sturing van de BOA op basis van de politieke agenda van het moment.
BOA’s worden steeds vaker ingezet voor politieke opdrachten: bestuurlijke boetes, parkeerboetes, handhaving van politieke stokpaardjes. Dat zijn geen onafhankelijke handhavers meer, maar instrumenten van een falend stadsbestuur dat naarstig zoekt naar goedkopere alternatieven (en extra inkomsten) voor echte politie.
En door de vele wisselingen binnen het BOA-korps gaat ook nog eens veel kennis en ervaring over toezicht en de wijken verloren. Een probleem dat nu “opgelost” wordt met BOA-arrangementen, een bureaucratische oplossing waarbij BOA’s op elkaars grondgebied mogen opereren.
Het idee en de ontwikkeling van het BOA-arrangement is een typisch bureaucratische oplossing voor een capaciteitsprobleem dat dieper ligt: een gebrek aan structurele inzet van politie en wijkagenten.
Een dieper probleem wat dus ook is veroorzaakt door de politiek. De politiek die inmiddels uit heeft gesproken dat BOA onderdeel moet gaan uitmaken van de landelijke politie. Het is dan ook weer een volgende ambtelijke tussenoplossing die waarschijnlijk leidt tot nóg meer regelgeving en coördinatie.
Kortom, het klinkt efficiënt, maar in de praktijk betekent het vooral dat handhaving steeds verder af komt te staan van de burger. Dat is geen deregulering, maar juist een stap verder in de bestuurlijke controle over wat ooit een herkenbare, lokale handhavingstaak was. Het is geen oplossing, dit is een politiek rookgordijn
In plaats van de BOA’s verder te bewapenen, zou een flexibel, professioneel model met straatcoaches veel effectiever kunnen zijn.
Particuliere beveiligers en straatcoaches werken preventief, bouwen relaties op in wijken en hebben meer effect met sociale overtuigingskracht dan met geweldsmiddelen.
Straatcoaches zijn zeven dagen per week op straat, herkenbaar maar toegankelijk. Ze stralen respect, integriteit en gezag uit en spreken mensen op een effectieve manier aan. Geen boetes, geen pepperspray, maar echte preventie.
De bewapening van BOA’s (wat overigens niet alleen in Enschede gebeurt) is een verkeerde ontwikkeling. In plaats van te investeren in preventie en buurtbinding, kiest de politiek voor een bureaucratische oplossing die de afstand tussen handhaving en burger alleen maar vergroot.
De vraag is niet of BOA’s beter uitgerust moeten worden, maar of zij überhaupt deze taken wel moeten krijgen.
Minder BOA’s, minder politieke opdrachten en meer professionele straatcoaches zouden een effectiever en veiliger alternatief kunnen zijn.
Enschede, voorop en vooruit.
Nooit opgegeven, niets doen is geen optie. Enschede, Nederland is het waard!
Erwin Versteeg is zelfstandig ondernemer en sinds maart 2018 voorzitter van ‘Verbindend Enschede’. De columns die hij schrijft, zijn op persoonlijke titel en bedoeld om een discussie op gang te brengen. Onderwerpen in de columns zijn lokaal, landelijke, geopolitiek of maatschappelijk, en daarmee lokaal en/of landelijk mogelijk geen onderdeel van hun (politieke-) verkiezingsprogramma.
.
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
