Over Blok en bias
Door: Jesper Jansen
Een keuzevak in de master van mijn opleiding Wijsbegeerte was een seminar over implicit bias – een uiterst geliefd stokpaardje van iedere enigszins geëngageerde linkse Nederlander. Wie fan is van identity politics en intersectionaliteit, weet altijd precies wanneer deze clusterbom (conceptueel gezien eerder een clusterfuck, maar soit) gebruikt moet worden in een discussie, teneinde die te derailen – Mohammed krijgt geen stageplaats vanwege implicit bias. Antillianen, Turken, Marokkanen, Molukkers en Surinamers zijn oververtegenwoordigd in gevangenissen omdat ze vanwege hun huidskleur door politieagenten, openbaar aanklagers en rechters, die zelf niet eens door hebben dat ze racistisch zijn, aangezien het onbewust gebeurt, strenger gestraft worden dan blanke (pardon: ‘witte’) Nederlanders.
Dat niet-blanke vrouwen lagere straffen krijgen voor hetzelfde vergrijp dan blanke mannen doet er even niet toe, dat is onhandig voor het patriarchaat-narratief. Laten we heel gek doen en het voor één keer ‘ns bij etniciteit houden, zonder alle andere mogelijke vectoren van de zieligheidsmatrix erbij te slepen.
Dan is een confrontatie met ‘De Ander’, zoals dat altijd zo mooi en antikoloniaal geformuleerd wordt, er per definitie één waarin wij die Ander als fundamenteel verschillend van onszelf zien – ook al is dat niet bewust en willen we het zelfs niet. Wij zijn allemaal racisten bij gratie van ons mens-zijn. Iedereen die Blok aanviel vanwege zijn uitspraken in een privégesprek (wat blijkbaar de nieuwe norm is), zal ook moeten erkennen dat het ‘Mohammed krijgt geen stageplaats’-narratief gebouwd is op drijfzand.
Blok maakte natuurlijk de onvergeeflijke fout: hij gebruikte het woord ´genetisch´. Ookal bedoelde hij niet dat er een raciaal verschil is in hoe racistisch mensen zijn (wat overigens best zou kunnen als we kijken naar de behandeling van etnische minderheden binnen en buiten de westerse wereld, maar laten we die beerput niet opentrekken), hij zei ´genetisch´, ergo: Hitler. Stef Blok is letterlijk Hitler. Verschil is dat Hitler charisma en tenminste één testikel in zijn scrotum had. Iets dat pijnlijk duidelijk werd als we kijken naar de laffe excuses die Blok maakte voor een uitspraak die ieder ander ook had kunnen maken – met name de linkse implicit bias crowd met hun heilige geloof in ‘Mohammed krijgt geen stageplaats’.
Maar nu blijkt dat andere etnische groepen dan ‘witten’ ook impliciet racistisch kunnen zijn, of gewoon simpelweg een (onbewuste) voorkeur hebben voor mensen die op ze lijken – iets wat de #Blokheffers en Blokbashers al decennia geloven: kijk eens naar Japan? – gelden er voor andere etnische groepen opeens andere regels. De scheiding is blijkbaar vrij simpel: blank/niet-blank. Klinkt mij een beetje essentialistisch, ja zelfs racistisch in de oren.
Even duidelijk: door te zeggen dat het een universeel menselijke eigenschap is om een voorkeur te hebben voor mensen die op je lijken (qua etnische of culturele kenmerken, of qua politieke voorkeur) claim je niet dat de ene etniciteit superieur is en een andere inferieur. We zeggen juist dat alle mensen hierin, ongeacht ras (OEI, HET R-WOORD!!1!11!!), een voorkeur lijken te hebben voor anderen die op hen lijken in bepaalde opzichten – iets wat links bij hoog en laag heeft beweerd de afgelopen jaren. Zo ongeveer het tegenovergestelde van ras-essentialisme.
Moslims geloven heilig in Mohammed; ‘linkse kerk’-gangers in zekere zin ook. Ze geloven heilig in Mohammed (krijgt geen stageplaats). Maar alleen wanneer het ze uitkomt. Niets menselijks is hen vreemd.
Maargoed, het doet er weinig toe. Dit gaat zoals zo vaak om deugen, ostentatief morele superioriteit veinzen en partijpolitieke punten scoren. Niks nieuws onder de zon.
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
