En ik verzeker je: het is niet alleen in Enschede waar de markt wordt vermoord. Reflecteer wat ik schrijf op je eigen ‘smart city’ of ‘SDG-gemeente’, en je zult zien hoe een zichzelf versterkend systeem ontstaat. Onder de vlag van duurzaamheid en inclusiviteit grijpt de overheid steeds verder in, terwijl de economische basis erodeert.
Door: Erwin Versteeg
Het resultaat van dit slimme besturen: bedrijven vertrekken, de lasten stijgen, en inwoners verliezen zeggenschap—zeker als participatie slechts een modewoord blijft en geen daadwerkelijke invloed heeft. Wil je nog een toekomst in deze stad? Dan moet je óf tot de “incrowd” behoren, óf een nieuwkomer zijn die meteen €30.000 van de rijksoverheid ontvangt.
Stadsontwikkeling heeft me altijd gefascineerd, vooral als het gaat om mijn eigen stad. Zie ondermeer [ 1 ] [ 2 ].
De Kop van de Boulevard is een schoolvoorbeeld van hoe politieke bemoeienis leidt tot mislukking, en het is ronduit hypocriet dat dezelfde politiek nu klaagt dat er ‘te veel aan de markt’ is overgelaten.
Eerst was er voormalig wethouder Marijke van Hees, die als ‘zakenpartner’ terugkeerde bij de Belgische projectontwikkelaar Jacky Scherens—nota bene in het gebied dat zij als wethouder in haar portefeuille had.
Vervolgens stapte VVD-wethouder Jeroen Hatenboer vlak voor de verkiezingen van 2018 op, omdat politieke partijen volgens hem obstructie pleegden bij grote projecten zoals de Kop van de Boulevard en het Muziekkwartier.
Uit een WOO-verzoek bleek al eerder hoe deze bestuurlijke lijnen lopen. Het complete WOO verzoek en extra achtergrond informatie lees je hier [ 1 ] [ 2 ]
Marijke van Hees was voorzitter van de werkgroep Europa van de G32 en had zo toegang tot informatie over AgendaStad en de Urban Agenda. Hatenboer was al in 2014 aanwezig bij de eerste bijeenkomsten over Smart Cities.
Zijn opvolger, Jeroen Diepenmaat (nu burgemeester van Losser), trad na 2019 toe tot de VNG-commissie Europa en Internationaal en bezocht in 2021 samen met June Nods het Smart City Expo World Congress.
De grote vraag blijft: als er jarenlang bestuurlijke bemoeienis was, waarom werd het dan een mislukking? En waarom zou méér overheidssturing nu wél werken?
De gemeente geeft dan nu aan (terwijl ze er reeds lange tijd mee bezig zijn) te willen leren van de ‘lessen’ Vallastaden. Deze wijk, waarin veertig verschillende projectontwikkelaars betrokken waren, wordt gepresenteerd als hét model voor de implementatie van SDG-plannen (SDG 3 en SDG 11) en een rolmodel voor de Smart City.
De grond in Vallastaden werd toegewezen op basis van een puntensysteem dat duurzaamheid, sociale inclusie en innovatie prioriteerde boven de hoogste bieding. Ontwikkelaars scoorden punten voor energiezuinige ontwerpen, gedeelde faciliteiten en bijdragen aan sociale cohesie.
Wat betekent dit in de praktijk? Marktwerking wordt vervangen door overheidssturing. Alleen wie zich conformeert aan de ‘juiste’ normen en beleidsdoelen, krijgt voorrang.
Bewoners moesten hun huis uit vanwege wateroverlast. Officieel door klimaatverandering, maar in werkelijkheid door veranderende grondwaterstromen.
Het grondwater in Enschede stijgt sinds de textielindustrie verdween en Grolsch na de vuurwerkramp verhuisde. Deze bedrijven pompten enorme hoeveelheden grondwater op. Nu dat gestopt is, kan het water nergens meer naartoe door de natuurlijke dam in de ondergrond van Enschede.
Ondertussen, bijna een jaar later, blijven woningcorporaties en de gemeente naar elkaar wijzen. De huizen zijn nog steeds dichtgetimmerd en dit stukje cultureel erfgoed lijkt op een decor uit de nasleep van de vuurwerkramp. Misschien hebben de mensen op Pathmos niet genoeg ‘social credits’?
Net als destijds…
Zero-emissie, smart city-technologie en circulaire bouwmethoden worden niet slechts gestimuleerd, maar als toegangseis gebruikt. Dit model verlegt de macht van de markt naar een bureaucratische elite, waarbij economische logica ondergeschikt raakt aan ideologische agenda’s.
Zo wordt dus onze stad Enschede, een stad van nuchtere doeners, veranderd in een speeltuin voor overheidsdromen vol met bestuurlijke experimenten.
De kop van de Boulevard: ooit een megalomaanbouwplan van 150 miljoen euro dat in 2018 groots werd aangekondigd. Woontorens, 530 appartementen, een bruisende toekomst—tot het flopte. Waarom? Te veel vertrouwen in de markt, zegt de gemeente nu.
Hun oplossing? Nog meer overheidsbemoeienis. Minder markt, meer regie.
Ondertussen rinkelen de subsidiepotten alweer. De voorbereiding heeft Enschede reeds € 225.000 subsidie opgeleverd van het VNG (vereniging Nederlandse Gemeenten, ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Interprovinciaal Overleg.
Klinkt mooi, maar wie betaalt de uiteindelijke prijs?
De gemeente koopt panden op met jouw belastinggeld, laat ze verpauperen en noemt het ‘beheer’. Snippergroen [ 1 ] [ 2 ] wordt uit je tuin gegrist onder dreiging van boetes—eigendom is blijkbaar alleen van jou tot een ambtenaar anders beslist.
En dan die hippe termen: ‘smart city’, ‘duurzaamheid’, SDG-doelen. Wat ze echt betekenen? Meer subsidies, meer regels, meer controle, meer kosten.
Voor bedrijven wordt het te duur om te blijven, voor inwoners te duur om te wonen—tenzij je bij de incrowd hoort of een dikke cheque van het Rijk krijgt.
Dit is geen toeval, dit is een patroon. Minder markt betekent niet meer vrijheid, maar meer overheid. Meer belastingen om de machine draaiende te houden, meer controle over jouw leven.
Enschede is een waarschuwing: als we dit laten doorgaan, vernietigen we onze eigen welvaart. Huizen onbetaalbaar, banen weg, zeggenschap foetsie.
De gemeenteraad wordt in geheime sessies bijgepraat. Maar in plaats van hun taak uit te voeren – het controleren van B&W – tekenen ze vooral bij het kruisje. Grote woorden aan de voorkant, maar zonder zich te verdiepen in de achterliggende agenda gewoon weer akkoord gaan.
Bij Belang van Nederland (BVNL) Enschede zeggen we: stop hiermee. Geen eindeloze overheidsprojecten die stranden in bureaucratie. Geen belastinggeld dat verdampt in prestigeplannen.
En laten we eerlijk zijn: als de gemeente niet eens een paar panden kan beheren, waarom zouden we ze dan een hele stad toevertrouwen?
Het is tijd om wakker te worden. Enschede verdient beter dan een toekomst als duur, overgereguleerd reservaat voor de happy few. Laten we de overheid terugdringen en de macht teruggeven aan wie het hoort: jij, de burger.
Want als we nu niet ingrijpen, is er straks niets meer over om te redden.
Al tekent deze gemeenteraad wederom bij het kruisje, in maart 2026 kun jij je stem laten horen. Enschede kan nog gered worden—maar alleen als jij kiest voor het belang van onze stad. En dat is geen politieke toezegging. Dat is een belofte!
Daarom, in het belang van Nederland, Enschede voorop en vooruit
#GR2026 #BVNL #Enschede
Nooit opgegeven, niets doen is geen optie. Enschede is het waard!
Erwin Versteeg is zelfstandig ondernemer en sinds maart 2018 voorzitter van ‘Verbindend Enschede’. De columns die hij schrijft, zijn op persoonlijke titel en bedoeld om een discussie op gang te brengen. Onderwerpen in de columns zijn lokaal, landelijke, geopolitiek of maatschappelijk, en daarmee lokaal en/of landelijk mogelijk geen onderdeel van hun (politieke-) verkiezingsprogramma.
.
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
