Door Evert Mouw (9-15-2020)
Om kwart voor twaalf werd de al bijna in slaap gevallen Steffie Rutten, eigenaresse van circus Bolalou, gebeld door Albert Markerink van de Farmers Defence Force (FDF). Of ze nog hooi nodig had. En hoeveel precies dan. Graag snel even laten weten. Hup, wakker worden! Sindsdien hebben pakweg 50 mensen uit de omgeving van Laren veevoer gebracht. Het waren vooral boeren, maar ook andere ondernemers en particulieren.
Vanaf maart konden de voorstellingen helemaal niet meer doorgaan vanwege coronavirus. Het enige echte Nederlandse circus dat ons land rijk is zit sindsdien vast in Laren. “We dachten, met Pasen kunnen we weer verder,” aldus Steffie. Dat was te optimistisch. De hele zomer stonden ze op slot. De inkomsten vielen weg. Per september mogen er weer beperkt voorstellingen worden gegeven. Vanwege de anderhalvemeterregel zijn bezoekersaantallen gehalveerd. Ook draaien ze op halve mankracht. Er zijn zes volwassenen (drie families), terwijl het er normaal wel vijftien zijn. De vaste kosten zijn niet gehalveerd. En de dieren moeten natuurlijk wel eten. Er gaat zo’n 250 kg aan wortels doorheen, elke week opnieuw. Als je de twee zwarte runderen ziet, dan snap je ook wel waarom. Stevige, vrolijke dieren – een Dexter en een Indische stier.
Albert Markerink is regiobeheerder Gelderland voor de FDF en lid van de boerenactiegroep Voll Gass. Zo kan hij een hoop mensen mobiliseren. Er is veel voer geleverd. Vaak tegen speciaal tarief – soms maar een kwart van de normale prijs – soms ook gratis. Hooi, paardenbrokken, konijnenvoer, wortels – net hoe het uitkwam. Eén van de boeren die een paar keer reed was Wim Braakman. Hij vraagt zich af hoe ze de boodschap kunnen overbrengen: “We hebben elkaar nodig, stad en platteland.” Zoals ook het circus en de boeren elkaar kunnen helpen om er samen wat van te maken. In tijden van tegenslag vinden mensen elkaar. Dan ontstaan nieuwe verhalen. Zoals de nieuwe kameel die door boeren opgehaald werd, omdat één van de twee kamelen van het circus onverwachts stierf, en dat terwijl het circus al nauwelijks het hoofd boven water kon houden. Albert startte een doneeractie. Het volledige bedrag is nog niet binnengehaald, maar de kameel is alvast gekocht en door boeren opgehaald. Als je ook wil doneren: onderaan vind je het linkje.
Afgelopen vrijdag organiseerde het circus een dankvoorstelling. De man van Steffie, Dennis, liet een dressuuract zien met Friese paarden, en vuurspuwen kan hij ook. Knappe dames lieten dansacts en acrobatiek zien. Indruk maakte de “skywalker”, die zonder zekeringslijn, tien meter boven de grond, een gevaarlijke stunt uithaalde. De clowns lieten zien hoe je (niet) moet boksen. Geert Leusink en ook Albert werden als dank nog even podiumartiesten in de clownsact. Zo ziet ontspannen vermaak voor burgers en boeren eruit, ver weg van de elitaire grachtengordels. Maar vergis je niet: het circuswerk is van hoog niveau.
Daarna was er natuurlijk barbecue. Kleine kindertjes aaiden de geiten en de kamelen. Tussen de geparkeerde auto’s stond een trekker met een rode vlag van Voll Gass, met daarop “genoeg is genoeg”. Verderop lagen een paar balen hooi. Een boer had ze maar meteen meegenomen. Na een paar biertjes durfden een paar boeren het aan om te oefenen met vuurspuwen. Leefwerelden hebben elkaar ontmoet. De stoere boerenvlaggen bij het circus, boeren die hun kleine kinderen meenamen; het klopt niet met het beeld dat je vaak in de media ziet. Vormt zich een nieuwe zuil?
Nu waren het even geen boze boeren. Maar zowel de logo’s van Voll Gass alsook die van de FDF waren volop aanwezig. Hoe zit dat nu eigenlijk? Albert: “Door de FDF zijn er een hoop regionale groepen ontstaan. Op meerdere fronten komt dat van pas. Zo kun je een actie in zeer korte tijd opzetten, en ook leer je nieuwe mensen in je omgeving kennen. Omdat de rechter de demonstratie op 18 december verbood gingen veel boeren op eigen gelegenheid demonstreren en eigen groepjes maken. Voll Gass is zo’n groep. Die zijn dus geen onderdeel van de FDF, maar veel mensen van Voll Gass zijn ook lid van de FDF. De hulpactie werd gestart door de FDF, maar later kwam het zwaartepunt bij Voll Gass te liggen omdat het toch meer een regionale actie is.” De samenwerking tussen de groepen bleek eerder al op 5 mei, toen de FDF en Voll Gass een mega-ode aan 75 jaar vrijheid presenteerden.
Tijdens de gesprekken merk je soms wat boosheid. Over de politiek, en over de stadse manier van denken die opgedrongen wordt. Over media zoals de Volkskrant met anti-boerenartikelen. De actiebereidheid is groot: “Als je dan toch ten onder gaat, dan maar strijdend.” Maar toch overheersen gemoedelijkheid, vriendschap en plezier. Samen gek doen. Elkaar helpen. Een ander circus, Renz Berlin, werd ook al uit de brand geholpen door boeren in Friesland. Ook op andere manieren zijn ze er voor elkaar. Ongeveer een week terug hielden trekkers van Voll Gass en de FDF een eerbetoon voor twee jonge mensen (15 en 19) die waren omgekomen door een verkeersongeval. Eén van de twee was mee geweest met meerdere protestacties en de ander komt uit een gezin dat ook nauw verbonden is met de sector. Ze waren buurtgenoten. Zoiets hakt erin.
Tussen de Voll Gass leden zitten ook twee veeartsen. Annemarie en Steven hebben elkaar leren kennen tijdens hun studie diergeneeskunde. Eerder vandaag heeft Annemarie nog circusdieren lopen enten. Ze kijken tevreden naar de circusdieren. Ook de boeren zijn in hun sas over de manier waarop het circus met de dieren omgaat. Sommige stadsmensen vinden het maar zielig, dieren in een circus. We vragen de eigenaresse hoe zij dat ziet. Steffie: “Als ze niet willen dan stralen ze dat uit, dus dan doen ze niet mee met de show. Ook als ze niet lekker zijn doen ze niet mee. Mijn oudste hond is zestien jaar, dat zou je niet zeggen hè?! Ze spelen graag mee en zijn teleurgesteld als ze niet mogen. Van dierenactivisten hebben we eigenlijk nooit last. Onze stallen staan ook altijd open.”
De auteur van dit stukje weet te melden dat de runderen op zijn vingers hebben gesabbeld en hij de neus van een kameel in zijn gezicht geduwd kreeg. Dat was gelukkig een zachte knuffelneus. In een tijd van polarisatie, stikstof- en coronacrisis, mediaframing en onzekerheid, is het hoopgevend om te zien hoe mensen en organisaties elkaar helpen.
Het circus blijft voorlopig in Laren. Het is een goede plek voor de dieren en er is genoeg ruimte. Om klanten te trekken moeten ze wel regelmatig in andere plaatsen optreden. Ze zijn vanaf 18 september in Deventer te bewonderen. Hun basiskamp blijft in Laren.
Meer weten?
Hier kan je reageren op onze artikelen en een inhoudelijke bijdrage leveren. Lees ook even onze huisregels.
Om te reageren dien je eerst aan te melden.
Reageer je voor de eerste keer? Registreer je dan hier.
